11-07-2022

De markt in cryptoactiva wordt regelmatig vergeleken met het wilde westen omwille van het gebrek aan een reglementair kader. Dit staat echter op het punt te veranderen (in zekere mate) nu de Europese Raad en het Europees Parlement een provisioneel akkoord hebben bereikt omtrent de Verordening betreffende Markten in Cryptoactiva (MiCA). Het voorstel, dat dateert van september 2020, tracht enerzijds een veiligere markt voor investeerders te creëren en anderzijds het ter beschikking stellen van de nodige tools om de digitale revolutie te bevorderen.

Een regelgevend kader ter omarming van het digitale tijdperk

De opkomst en het triomf van cryptomunten, zoals Bitcoin, is niet onopgemerkt gebleven. De afgelopen jaren is de populariteit ervan enorm toegenomen. Deze snelle innovatie heeft echter veel lacunes in de regelgeving veroorzaakt. Wereldwijd hebben nationale jurisdicties geprobeerd om sommige van deze leemtes op te vullen via de uitvaardiging van nationale reglementering. Zo heeft de Belgische wetgever enkele (kleine) reguleringsstappen gezet door het amenderen van de Anti-Witwaswet van 2017 en het opleggen van een verplichte registratie voor crypto exchanges (voor zover zij handelen tussen virtuele en fiatvaluta) en wallet providers bij de Belgische toezichthouder. Aanbieders van dergelijke diensten van buiten de EER werden zelfs uit België geweerd.

Aangezien cryptoactiva blockchain instrumenten zijn die gemakkelijk wereldwijd verhandeld kunnen worden, is er altijd al een vanzelfsprekende nood geweest aan regelgeving met een omvangrijkere werkingssfeer. De EU heeft daarom eindelijk een regionaal regelgevend kader goedgekeurd dat streeft naar meer zekerheid, innovatie, bescherming en financiële stabiliteit in het licht van de interne markt.

Niet alle soorten cryptoactiva zijn onderhevig aan MiCA. Het voorstel maakt een onderscheid tussen drie verschillende tokens: (1) utility tokens, (2) asset-referenced tokens en (3) electronic money tokens. De uitgifte van zowel asset-referenced tokens als electronic money tokens zal streng worden gereguleerd. Bepaalde cryptovaluta zoals Bitcoin vallen niet onder een van deze categorieën. De meeste stablecoins kunnen langs de andere kant wel gekwalificeerd worden als asset-referenced tokens.

Een vloed van regelgeving

MiCA bevat allereerst regels die voorzien in transparantie- en openbaarmakingsverplichtingen voor de uitgave en toelating tot verhandeling van cryptoactiva. Een zogenaamde ‘white paper’ zal de rol vervullen van informatiedocument waarin alle verplichte informatie zal worden opgenomen. Gedetailleerde beschrijvingen van de uitgever, het type cryptoactiva, de onderliggende technologie en standaarden, de rechten en verplichtingen verbonden aan de cryptoactiva en veel meer zullen in dit document worden voorzien. Daarenboven moet het informatiedocument een beknopte en niet-technische samenvatting bevatten met alle essentiële informatie.

Ten tweede omvat MiCA regels inzake de vergunningverlening aan en het toezicht op dienstverleners inzake cryptoactiva en emittenten van asset-referenced tokens of electronic money tokens. Daarnaast worden er regels voorzien met betrekking tot de werking, organisatie en bestuur van deze dienstverleners en emittenten. Zo moeten er bijvoorbeeld effectieve beleidslijnen en procedures worden geïmplementeerd ter voorkoming van belangenconflicten.

Ten slotte worden, om de risico's van de markt voor cryptoactiva voor consumenten en andere actoren te beperken, regels voor de uitgifte, verhandeling, uitwisseling en bewaring van cryptoactiva vastgesteld, alsook maatregelen om marktmisbruik te voorkomen. Voor aanbieders van diensten inzake cryptoactiva zal onder meer een algemene verplichting gelden om zich in te zetten voor de belangen van hun cliënten. Voorts zal het bekende verbod op handel met voorwetenschap (insider trading) van toepassing zijn bij de verwerving of vervreemding van cryptoactiva.

Invloed op de financiële markt

MiCA zal heel wat leemtes opvullen die dringend moeten worden opgevuld. Regelgeving op EU-niveau biedt de Europese burgers beslist meer zekerheid en bescherming dan nationale wetgeving, en zorgt er bovendien voor dat de crypto-industrie ongehinderd en op hetzelfde niveau kan opereren in de hele EU.

Volgens sommigen valt het te betreuren dat MiCA niet ambitieuzer is, vooral wat duurzaamheid betreft. Het verzet van de industrie tegen eerdere versies van MiCA maakte bepaalde compensaties onvermijdelijk. Desondanks is het een eerste stap in de goede richting.

Men kan zich afvragen of regionale wetgeving effectief voldoende bescherming zal bieden tegen een globaal fenomeen. Alleen wereldwijde normen voor cryptoactiva zullen de grootst mogelijke bescherming bieden, maar deze zijn natuurlijk zeer moeilijk te bereiken. Wellicht kan de EU een voortrekkersrol spelen in de cryptoregulering en zullen er meer volgen, zoals ze dat ook hebben gedaan met betrekking tot privacywetgeving.

MiCA zal naar verwachting in 2024 in werking treden na een stemming in het Europees Parlement, dat de tekst waarschijnlijk in eerste lezing met beperkte amendementen zal goedkeuren.

Contact: Dieter Veestraeten: dve@astrealaw.be, Jan Van Loon:jvl@astrealaw.be