04-07-2022

De Europese Richtlijnvan 17 april 2019 inzake het auteursrecht en het naburig recht in de digitale markt (Richtlijn (EU) 2019/790 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 inzake auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt en tot wijziging van Richtlijnen 96/9/EG en 2001/29/EG), de zogenoemde DSM ( Digital Single Market ) richtlijn, diende op 7 Juni 2021 te worden omgezet in nationale wetgeving. België was één maar niet de enige slechte leerling van de klas.

In België is de richtlijn geïmplementeerd in het "Wetsontwerp tot omzetting van Richtlijn (EU) 2019/790 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 inzake auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt en tot wijziging van Richtlijnen 96/9/EG en 2001/29/EG", en aangenomen door het federale parlement op 16 juni 2022.

Het heeft dus 3 jaar geduurd om de Richtlijn van april 2019 om te zetten naar Belgisch recht. De wet is nog niet gepubliceerd maar de publicatie zal niet lang op zich laten wachten.

Wat betekent dit nu concreet?

De wet bevat vele onderwerpen, zoals:

• uitzonderingen op het auteursrecht en naburig recht voor tekst- en datamining;

• uitzonderingen op het auteursrecht en naburig recht voor onderwijs in een elektronische omgeving;

• bepalingen voor de exploitatie door musea, bibliotheken en archieven van werken die niet meer in de handel beschikbaar zijn;

• een nieuw naburig recht voor persuitgevers;

• bepalingen inzake het delen van beschermde content door onlinediensten;

• bepalingen inzake het contractenrecht voor auteurs en uitvoerende kunstenaars.

Dus

a. nieuwe verplichte uitzonderingen, geïnspireerd door het ontstaan van digitale technologieën inzake onderzoek, onderwijs, innovatie, en behoud van het cultureel erfgoed waarvoor nog geen uitzonderingsregeling bestond.

b. ruimere toegang voor het publiek tot beschermde content die niet meer in de handel beschikbaar is

c. verbetering van de positie van rechthebbenden m.n.

° de persuitgevers via een nieuw naburig recht

° de auteurs en uitvoerende kunstenaars via nieuwe bepalingen in het contractenrecht

° de gebruikers via nieuwe bepalingen i.v.m. het delen van beschermde content (user generated content) door onlinediensten

We bespreken hier alleen punt c., voor vragen betreffende alle punten bent u uiteraard steeds welkom bij het Astrea IP team op ip@astrealaw.be.

Een nieuw naburig recht voor persuitgevers

De wet introduceert een nieuw naburig recht voor persuitgevers. Dit recht regelt het verstrekken door persuitgevers van licenties voor het online gebruik van hun publicaties inclusief via een vergoeding voor hun investeringen.

Voor elk online gebruik (reproductie en beschikbaar stellen aan het publiek) zullen de dienstverleners in de informatiemaatschappij zoals Google, Yahoo e.a., dus niet de individuele gebruiker, de toestemming van de persuitgevers dienen te bekomen en zulks via licentieovereenkomsten. De persuitgevers hoeven hiervoor niet zelf over het auteursrecht te beschikken. De levensduur van dat nieuwe recht is beperkt tot twee jaar.

Omdat de (grote) bedoelde dienstverleners het de persuitgevers soms moeilijk maken in de onderhandelingen over licenties en dus licentievergoedingen voorziet de wet in een arbitrageprocedure die bij het BIPT (Belgisch instituut voor pot en telecommunicatie) kan worden gevoerd. Tegen de arbitrage beslissing kan beroep worden ingediend bij het Marktenhof bij het brusselse Hof van Beroep.

Tenslotte weze opgemerkt dat da wet ook voorziet dat auteurs van werken die verwerkt zijn in een perspublicatie recht hebben op een vergoeding m.n. een deel van de inkomsten die de persuitgevers ontvangen voor het gebruik van hun publicaties door de dienstverleners van de informatiemaatschappij.

Maatregelen om auteurs en uitvoerende kunstenaars (acteurs, zangers, muzikanten, …) een passende en billijke vergoeding te waarborgen

Deze maatregelen houden o.a. het volgende in:

• een transparantieverplichting vanwege producenten en uitgevers t.a.v. auteurs en uitvoerende kunstenaars betreffende de exploitatie en de daaruit afkomstige inkomsten;

• een succes fee systeem voor auteurs en uitvoerende kunstenaars indien de oorspronkelijke overeengekomen vergoeding te laag is in verhouding tot het onvoorziene succes van de exploitatie;

• een herroepingsrecht voor auteurs en uitvoerende kunstenaars, dus de mogelijke terugvordering van hun rechten, indien hun werken en prestaties niet worden geëxploiteerd;

• een buitengerechtelijke geschillenregeling.

Nieuwe regels voor het delen van beschermde content

• De aanbieders van een onlinedienst zoals Facebook, Youtube, Tiktok, … moeten toestemming krijgen van de rechthebbenden wanneer zij het publiek toegang verschaffen tot auteursrechtelijk beschermde werken of andere beschermde materialen die door hun gebruikers zijn geüpload (user generated content of UGC). Zonder de toestemming van de rechthebbenden zijn de aanbieders dus aansprakelijk voor de niet-toegestane mededeling aan het publiek, tenzij zij kunnen bewijzen dat zij alles in het werk hebben gesteld om de nodige toestemming te verkrijgen. De rechthebbenden krijgen recht op een vergoeding.

• De wet voorziet dat rechthebbenden kunnen eisen dat content online wordt verwijderd en voorziet in een nieuwe kortgedingprocedure die online inbreuken moet bestrijden. De dienstverleners zullen concrete maatregelen moeten nemen om de content te verwijderen.

Het wetsontwerp dat werd goedgekeurd vind u hier.

Het is nu wachten op de publicatie.

Voor additionele toelichting betreffende de nieuwe wet kunt u steeds terecht bij Christine De Keersmaeker ( cdk@astrealaw.be), Thaissa Nuyens ( tnu@astrealaw.be), Levi Van Dijck ( lvd@astralaw.be ), Yuki Choy ( ych@astrealaw.be) en Katrijn Huon ( khu@astrealaw.be) .